W czerwcu 2014 roku przeprowadziłem kolejne badanie nad technologiami mobilnymi używanymi przez osoby niewidome i słabowidzące. Zmieniłem formularz ankiety w porównaniu z tym sprzed dwóch lat, ale starałem się zachować możliwość porównania wyników. Poniżej ich omówienie.
W badaniu wypełniono 91 ankiet, ale 6 z nich usunąłem ze względu na wyraźnie losowy sposób wypełniania. Pozostałe 85 ankiet dało następujący obraz sytuacji.
Aktualnie używane telefony
Struktura obecnie używanych urządzeń jest inna, niż dwa lata temu. Nadal najpopularniejszym producentem jest Nokia (43,5%), ale dystans do następnego, którym jest Apple (41,2%) jest znikomy. Wśród pozostałych producentów na uwagę zasługuje jedynie Samsung (5,9%), a pozostali to pojedyncze przypadki. Ten podział przenosi się także na systemy operacyjne, które są ściśle związane z danym producentem, na przykład Symbian z Nokią, czy iOS z Apple. Na trzecim miejscu znajduje się Android z 12% udziałem, przy czym dominują wersje 4.x.
Większość respondentów korzysta z czytników ekranu (89,4%), a znacząca mniejszość z programów powiększających (7%). Część użytkowników korzysta także z funkcji wbudowanych w system w rodzaju skórek lub dużych czcionek. Czytniki ekranu są związane z systemami, to znaczy że na iOS używany jest VoiceOver, a na Androidzie – TalkBack. O ile jednak na iOS nie ma innego wyboru, to na Androida jest, jak na przykład Spiel lub Mobile Accessibility, ale nikt z respondentów nie korzysta z nich na stałe. Nieco inaczej jest na telefonach Nokia z systemem Symbian, gdzie pojawiają się dwa czytniki ekranu: Talks i Mobile Speak, przy czym z pierwszego korzysta trzykrotnie więcej użytkowników, niż z drugiego.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że mniej niż co czwarty użytkownik korzysta z “gołego” telefonu. Aż 76,5% deklaruje, że instaluje na swoich urządzeniach dodatkowe aplikacje. A mogą służyć do bardzo wielu rzeczy.
Funkcje wykorzystywane przez użytkowników
Respondenci otrzymali do wyboru kilkanaście funkcjonalności, z których mieli wybrać te, z których korzystają na swoich telefonach. Otrzymali także możliwość dodania własnych. Najpopularniejszymi usługami są telefonowanie (100%), pisanie i czytanie SMS i MMS (96,4%), zegar (92,9%) i budzik (88,2%).
Nieco mniej popularne są kalendarz, notatki tekstowe, poczta elektroniczna (po 61,2%), przeglądanie stron internetowych (60%), dyktafon (58,8%), słuchanie audiobooków lub podcastów oraz nawigacja GPS (po 56,5%), słuchanie muzyki (54,1%), sprawdzanie pogody (51,8%) i słuchanie radia (50,6%).
Jeszcze mniej popularne okazały się komunikatory dźwiękowe i audiowideo oraz fotografowanie (po 44,7%), czytanie e-booków (41,2%), serwisy społecznościowe (35,3%), komunikatory tekstowe (31,8%) i gry (28,2%).
Najmniej popularnymi okazały się kręcenie filmów (24,7%), oglądanie filmów (18,8%) oraz sterowanie innymi urządzeniami (2,4%). Respondenci zaproponowali jednak jeszcze kilka usług, jak rozpoznawanie kolorów, kodów kreskowych, obrazów, tekstu i banknotów, usługi bankowe, rozkłady jazdy komunikacji miejskiej. Telefon bywa także używany do strojenia gitary, badania głośności oraz jako elektroniczna lupa.
Oczekiwania użytkowników
Warto przyjrzeć się temu, czego oczekują od kolejnych urządzeń niewidomi i słabowidzący użytkownicy. Daje się zaobserwować odwrót od tradycyjnych telefonów w kierunku smartfonów, chociaż jest to do pewnego stopnia wymuszone przez rynek. Najmilej widzianym kolejnym urządzeniem jest smartfon od Apple (61,2%) oraz… Nokia (23,5%). Do tej czołówki należy dodać firmę Samsung (5,9%) i pojedyncze przypadki innych producentów, jak Asus lub Sony.
Jeszcze ciekawsze są wyniki badania tego, czego konkretnie oczekują od przyszłego urządzenia użytkownicy z dysfunkcją wzroku. Najważniejsze dla użytkowników są stabilność działania (92,9%), dobry czytnik ekranu (89,4%), dobry akumulator (89,4%), możliwość wyboru syntezatora mowy(81,2%) i łatwość wgrywania plików (75,3%). Mniejsze znaczenie mają duży wybór aplikacji (67,0%), niska cena (56,5%) i mała waga (50,6%). Zaskakujące może być, że mniej niż połowa respondentów tęskni za fizyczną klawiaturą (49,1%) oraz za rozwiązaniami dla osób słabowidzących, jak duży ekran, możliwość dostosowania kolorystyki i możliwość łatwego powiększania czcionek (od 14,1% do 18,8%). Te ostatnie wyniki odzwierciedlają stosunkowo małą liczbę osób słabowidzących w badaniu.
Oprócz opcji do wyboru, respondenci mogli dodać coś od siebie. Wśród wymarzonych elementów znalazły się gniazdo na dwie karty SIM, drugi ekran e-ink, a nawet odpychający wygląd. To ostatnie w celu zniechęcania złodziei. Kilka osób oczekuje możliwości nagrywania rozmów, dobrej jakości podzespołów i dobrego rozpoznawania gestów.
Podsumowanie
Wyniki badania pozwalają na wyciągnięcie kilku wniosków i prognoz na przyszłość.
- Użytkownicy niewidomi pogodzili się już z odejściem telefonów z klawiaturami i z nadejściem smartfonów z ekranami dotykowymi. Oczywiście nie dotyczy to wszystkich, ale grupa użytkowników smartfonów z ekranami dotykowymi wyraźnie wzrosła, a do klawiatur dotykowych już się przyzwyczaili.
- Wśród smartfonów z ekranami dotykowymi zdecydowanie największe zainteresowanie budzi iPhone od Apple, który jest też najpopularniejszym smartfonem z ekranem dotykowym obecnie. Grupa użytkowników Androida będzie zapewne rosnąć, ale wolniej, niż użytkowników iOS.
- Wciąż niemal co czwarty respondent chciałby mieć jako kolejny telefon urządzenie od Nokii, chociaż modeli z Symbianem nie produkuje się już od dwóch lat. Obecnie smartfony Nokia mają najczęściej system Windows Phone 8.
- Smartfony dają ogromne możliwości, co widać po szerokim zakresie funkcji, z których korzystają użytkownicy. Chociaż wciąż najpopularniejsze są funkcje podstawowe, czyli telefonowanie, wiadomości tekstowe oraz zegar i budzik.