Na grupie dla koordynatorek i koordynatorów dostępności pojawiło się pytanie, jak zdefiniować “dostępny komputer” w przetargu. Ciekawy problem, więc się pochylam.
Gdzie szukać podpowiedzi?
Moje sugestie zawarte w tym tekście opierają się na trzech źródłach:
- Standardy dostępności na potrzeby wydatkowania środków unijnych
- Norma EN 301549
- Moje życiowe doświadczenie i refleksje nad dostępnością.
Zakładam w tym momencie, że kupowany komputer jest dość standardowy, czyli tzw. biurowy. Wymagania dotyczą zarówno komputerów przenośnych, jak stacjonarnych.
Standardowe złącza
W komputerze powinny znajdować się standardowe złącza, aby można było korzystać z technologii asystujących. Są to:
- USB, przy czym dobrze by było, gdyby chociaż jedno było starego typu. Urządzenia wspomagające mogą nie mieć połączenia w standardzie USB typu C.
- Złącze słuchawkowe 3,5 mm, czyli standardowe. Można wtedy podłączyć słuchawki lub inne urządzenia wspomagające słyszenie.
- BlueTooth, ponieważ sporo technologii asystujących potrafi łączyć się bezprzewodowo.
Regulacja głośności
Komputer powinien posiadać sprzętowe rozwiązanie do regulowania głośności. Coraz rzadziej zdarzają się pokrętła, a najczęściej regulacja następuje za pomocą specjalnych klawiszy lub klawiszy funkcyjnych. W takim wypadku dostawca powinien dostarczyć instrukcję używania.
Klawiatura
Klawiatura typu QWERTY powinna mieć oznaczone dotykowo przynajmniej klawisze z literami F i J. Klawiatura typu T9 powinna mieć oznaczony klawisz z cyfrą 5. Klawiatura typu QWERTY to klawiatura z literami, spacją i całą resztą. Klawiatura typu T9 toklawiatura z cyframi ułożonymi w prostokąt, jak w bankomacie lub w telefonie. W zasadzie są to rozwiązania standardowe, ale jednak zdarzają sięklawiatury, w których producent zrezygnował z oznaczeń dotykowych. Dodatkowo – klawiatura powinna mieć wyczuwalne dotykiem klawisze, a nie w postaci płaskiej powierzchni.
Oprogramowanie
Jeżeli komputer jest kupowany wraz z systemem operacyjnym, to powinien posiadać przynajmniej następujące oprogramowanie:
- Czytnik ekranu. Jest to oprogramowanie dla niewidomych użytkowników, które odczytuje informacje wyświetlane na ekranie. Do kompletu potrzebny jest jeszcze syntezator mowy polskiej. Systemy Windows i MacOS mają je wbudowane. W pierwszym jest to Narrator, a w drugim VoiceOver.
- Oprogramowanie powiększające. Przeznaczone dla osób słabowidzących, pozwala na powiększenie fragmentu ekranu do odpowiedniej wielkości. Systemy Windows i MacOS mają je wbudowane. W pierwszym jest to Lupa, a w drugim – Zoom.
- Zmiana kolorystyki. Możliwość dostosowania sposobu wyświetlania na ekranie. W systemach Windows i MacOS są zapewnione odpowiednie rozwiązania.
Producent powinien dostarczyć instrukcję, w jaki sposób włączyć te aplikacje. Zazwyczaj są to standardowe skróty, ale w niektórych komputerach z Windows klawisze są umieszczone inaczej i instrukcja powinna zawierać dokładne informacje na ten temat. W komputerach firmy Apple istnieje kilka sposobów uruchamiania takich technologii, więc instrukcja powinna być dostosowana do konkretnego modelu.
Celowo pomijam systemy ChromeOS i Linux, bo na ich temat mam ograniczoną wiedzę. W ich przypadku jednak i tak należy upewnić się, że technologie są zainstalowane, a instrukcja mówi, jak je włączyć.
podsumowanie
Jak widać – nie jest tego jakoś dużo. Można zatem skonkretyzować wymagania w następujący sposób:
- Komputer powinien być wyposażony przynajmniej w złącza Minijack 3,5mm, USB typu A, BlueTooth. Dalej wedle uznania.
- Klawiatura powinna mieć dobrze wyczuwalne klawisze. W części alfanumerycznej (QWERTY) powinny być oznaczone dotykowo przynajmniej litery F i J. Jeżeli w klawiaturze istnieje blok numeryczny (T9), to dotykowo musi być oznaczony klawisz z cyfrą 5.
- W systemie operacyjnym powinny być zainstalowane przynajmniej: czytnik ekranu z polską syntezą mowy, oprogramowanie powiększające obraz, rozwiązania pozwalające na zmianę kolorystyki przez użytkownika.
- Dostawca przygotuje i przekaże instrukcję zawierające informacje o sposobie uruchamiania technologii asystujących wymienione w pkt 3 oraz skróty klawiszowe do włączania i wyłączania innych usług (WiFi, BlueTooth, regulacja jasności monitora), a przede wszystkim sposobu regulowania głośności.
Mając już pewne doświadczenie w przygotowywaniu opisów przedmiotu zamówienia, wiem że kreatywność dostawców jest wielka. Te 4 punkty mogą się zamienić w kilka stron opisu. No ale cóż… Zrobiłem, co mogłem