Dotyczy to każdego dokumentu przygotowanego w edytorze tekstu, na przykład w Pages lub LibreOffice Writer. Zasady są identyczne, chociaż metody osiągania mogą być różne, a czasem pojawią się ograniczenia. Rozwiązań lub obejść problemów trzeba poszukać samemu lub poczekać, aż znowu mnie natchnie na pisanie. Zakładam też, że dokument jest stosunkowo prosty i nie zawiera formularzy do wprowadzania danych, elementów multimedialnych lub zaawansowanych skryptów. Ot zwykły dokument z edytora tekstu.
Wskazówki podzieliłem na dwie części: obowiązkową i dodatkową. W części obowiązkowej umieściłem wskazówki wynikające ze standardu Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 na poziomie AA, czyli zalecanym przez ten standard. W drugiej części znajdują się dobre praktyki, które warto stosować.
Elementy obowiązkowe
- Każdy obiekt, który nie jest tekstem, na przykład grafiki, wykresy, logotypy, należy zaopatrzyć w alternatywę tekstową. Powinna ona przekazywać te same informacje, jakie zamierzasz przekazać obrazem. Alternatywa tekstowa nie będzie widoczna, a dostępna tylko dla czytnika ekranu, z którym pracują niewidomi użytkownicy komputerów.
- Osadzaj tabele za pomocą odpowiednich narzędzi, a nie próbuj ich formatować spacjami i tabulatorami. Wówczas tabela jest tabelą i można po niej nawigować. Użytkownik może też otrzymać informację, w którym rzędzie i kolumnie się znajduje. Unikaj skomplikowanych tabel, na przykład z łączonymi komórkami, chociaż nie jest to zabronione. Oznacz komórki nagłówkowe, to znaczy te, które opisują zawartość wierszy lub kolumn.
- Stosuj style wszędzie tam, gdzie to tylko możliwe i sensowne. W szczególności stosuj nagłówki w odpowiedniej kolejności, listy, cytaty i podobne oznaczenia.
- Kolor nie może być jedynym wyróżnikiem dla istotnych treści. Jeżeli chcesz zwrócić uwagę czytelnika na jakiś fragment, to oznacz go innym kolorem, ale także pogrub czcionkę lub zastosuj podkreślenie. 8% mężczyzn nie rozpoznających kolorów będzie Ci wdzięcznych.
- Kontrast pomiędzy tłem i tekstem powinien być odpowiednio duży dla wygodnego czytania. Nie musi to być czarny na białym, ale stosunek barw powinien wynosić przynajmniej 4,5:1. W żadnym wypadku nie umieszczaj w tle grafik i deseni.
- Stosuj odpowiednio dużą czcionkę (12-14 punktów). Użytkownik powinien mieć też możliwość, by samemu ją sobie jeszcze powiększyć.
- Nigdy nie stosuj obrazów tekstu (skany, grafiki) zamiast tekstu. Dla technologii asystujących one są zupełnie niedostępne.
- Jeżeli to ma sens, to zawsze staraj się dodawać aktywny spis treści na początku dokumentu. Przy kilkustronicowych dokumentach nie ma potrzeby tego robić, ale przy kilkunastu stronach już warto.
- Stosuj nagłówki do opisywania fragmentów dokumentu (tytuły i śródtytuły). Nagłówki powinny mieć odpowiednią i konsekwentną hierarchię. Na przykład nagłówek poziomu 1 dla rozdziałów, nagłówek poziomu 2 dla podrozdziałów itd.
- Grafiki, tabele i wykresy powinny mieć swoje nazwy połączone z danym obiektem. W edytorze Word jest to podpis.
- Określ język dokumentu. Domyślnie ustawiony jest na język systemu, na przykład polski, ale zdarza się, że ulega on zmianie. Jeżeli w dokumencie są fragmenty w innym języku, niż domyślny, to dla takiego fragmentu należy zdefiniować ten inny język. W edytorze Word określa się język w ustawieniach sprawdzania pisowni.
- Sprawdź, czy dokument jest otwierany w starszych wersjach edytorów lub w edytorach innych producentów. Jeżeli możesz – sprawdź, czy treść jest czytana przez czytnik ekranu.
Elementy dodatkowe
Oprócz tych obowiązkowych wymagań na poziomie AA WCAG 2.0 są też dobre praktyki wynikające z badań naukowych doświadczeń praktyków oraz wymagania z poziomu AAA, które też warto stosować.
- Używaj raczej czcionek bezszeryfowych, możliwie szeroko stosowanych i znanych, na przykład Helvetica i Verdana. Unikaj za to czcionek pochylonych.
- Nie justuj tekstu, ale ustaw wyrównanie do lewej strony. Tekst może będzie wyglądał mniej elegancko, ale będzie łatwiejszy w czytaniu.
- Odstępy pomiędzy wierszami (interlinia) powinny wynosić przynajmniej 1,5.
- Nie stosuj wcięć akapitowych, a zamias tego stosuj odstępy pomiędzy akapitami. Odstępy powinny wynosić przynajmniej 1,5 interlinii.
- Jeżeli to możliwe, to pisz prostymi zdaniami, unikając żargonu. Rozwijaj skróty przy ich pierwszym wystąpieniu w tekście.