Aktywne obszary i współczynnik nachalności

Niewidomi i słabowidzący użytkownicy serwisów internetowych mają ograniczony dostęp do całości wyświetlanych informacji. Niekiedy istotne jest, by pewien obszar był wyróżniony i w sposób automatyczny zwracał użytkownikowi uwagę na siebie. W tym celu w specyfikacji ARIA powstały aktywne obszary. Można je stosować w HTML i XHTML, chociaż najlepiej sprawdzą się w HTML 5.

Aktywny obszar

W sklepie internetowym mamy koszyk, w którym dosyć kluczową informacją jest jego wartość. Dodając towary do koszyka sprawiamy, że ta wartość się zmienia, o czym klient jest informowany na bieżąco. Jednak klient niewidomy odczytuje w tym momencie zupełnie inny fragment strony i nie ma świadomości takiej zmiany. Można mu jednak zwrócić na to uwagę przez użycie aktywnego regionu, w którym umieścimy wartość koszyka.

<div>
W koszyku są towary o wartości 219 złotych
</div>

W powyższym przykładzie wartość koszyka jest umieszczona w aktywnym obszarze, ale nie będzie on anonsowany, ponieważ jego wartość jest ustawiona na “off”. Możliwe są jednak dwie inne wartości, które nazwałem współczynnikiem nachalności.

Współczynnik nachalności.

Mamy zatem trzy możliwe wartości dla aktywnego obszaru

  1. “off” – oznaczający brak anonsowania zmian.
  2. “polite” jest współczynnikiem małej nachalności, a przeglądarka czeka z przekazaniem informacji na użytkownika, na przykład aż przestanie pisać.
  3. “assertive” oznacza najbardziej nachalny poziom, w którym informacja jest przekazywana użytkownikowi natychmiast, gdy dokona się zmiana.

Wartość “off” oznacza w praktyce wyłączenie aktywnego obszaru, a każda z pozostałych – włączenie. Wartości “assertive” należy używać wyłącznie w sytuacjach, gdy jest to niezbędne, ponieważ może zakłócać korzystanie z serwisu przez nadmierne gadulstwo. Najlepiej jest stosować wartość “polite”, która dostosowuje się do aktywności użytkownika. A zatem kod w wypadku koszyka powinien wyglądać następująco:

<div>
W koszyku są towary o wartości 219 złotych
</div>

Kawałki informacji

Gadulstwo można dodatkowo wyregulować stosując dodatkowy atrybut aria-atomic. Jest on opcjonalny i ma tylko dwie możliwe wartości: domyślną “false” i “true”. Ten atrybut decyduje o tym, czy komunikat ma być oznajmiany w postaci całej treści aktywnego obszaru, czy może ma oznajmiać tylko treść, która się zmienia. Odpowiedź na pytanie, którą wartość wybrać, wcale nie jest trywialna. Z jednej strony komunikat “W koszyku są towary o wartości 219 złotych” jest dosyć długi i może irytować, ale wybierając wartość atrybutu na “false” ryzykujemy utratę informacji, bo dodając do koszyka coś o wartości 20 złotych zmienimy jego wartość na 239, co zostanie zaanonsowane jako… “3”, bo tylko ta cyfra zmieni się w całym ciągu tekstowym. Dlatego bezpieczniej jest stosować w tym wypadku wartość “true”, która spowoduje odczytanie całego obszaru.

<div>
W koszyku są towary o wartości 219 złotych
</div>

Role dla obszarów

Do aktywnych obszarów można podejść nieco inaczej, przypisując im pewne zdefiniowane role. Role są podobne do występujących w interfejsach użytkownika w aplikacjach i mają predefiniowane pewne zachowania. Spójrzmy zatem na dostępne role i dopasujmy którąś do naszego koszyka.

  1. “alert” – oznacza informację, którą użytkownik powinien otrzymać natychmiast. Komunikat o błędzie lub innej sytuacji nadzwyczajnej, na przykład zagrożeniu. Dla tej roli atrybut aria-live jest oczywiście ustawiony na “assertive”.
  2. “status” – rola dla informacji, do której użytkownik powinien mieć w miarę swobodny dostęp, chociaż niezbyt nachalnie powinna się objawiać.
  3. “timer” – obszar dla zegara odmierzającego czas od początku operacji lub do jej końca.
  4. “marquee” – rola dla informacji uciekającej, na przykład paska informacyjnego, która nie jest kluczowa dla użytkownika.
  5. “log” – rola dla informacji, która pojawia się przyrostowo, na przykład w chacie lub w logu aplikacji.

Wydaje się, że dla naszego koszyka najlepiej będzie się nadawać rola “status” – niezbyt nachalna, ale jednak anonsująca informacje. Zatem możemy użyć następującego kodu:

<div role="status">
W koszyku są towary o wartości 219 złotych
</div>